Koptuğumuz anlar

Hemen herkesin, basıldığında canını yakan nasırları vardır. Her nasır, her insanda aynı hassasiyette olmasa bile refleks halindeki tepkinin kaynağıdır.
Nasırları olan insanlar, bu hassasiyetlerini herkesle paylaşırlar. Buradaki asıl amaçları ise kendilerini korumaktır.
Nasırları olduğunu bildiğimiz insanlara karşı dikkatli olmamız gerekir. Hem canlarının yanmaması için hem de verecekleri tepkinin boyutlarını kestiremeyeceğimiz için.
Nasırlar yıllar içinde oluşur ve herkese düşen görev, bu insanların nasırlarına basmadan birlikte yaşamın yollarını aramak olmalıdır.
Nasıra basma her zaman kasıtlı değildir. İçinde bulunulan ortamın gereği olarak da gerçekleşebilir.
Bu tür durumlarda oluşan tepki saman alevi gibidir ve etkisizdir. Bunlar çoğu zaman pot kırma, boş bulunma olarak adlandırılır.
Bunun bir de nasırlı yerler önceden tespit ederek yapılan şekli vardır ki işte bunun temelinde kasıt vardır. Amacı incitmek, can yakmaktır.
Bu durumlarda sakin ve sabırlı olamazsınız. Bilerek, isteyerek yapılmış olması, nasır acısından daha tahrik edici, daha can acıtıcıdır. Bu durumda olan insanları anlamak gerekir.
Geçen hafta köşe yazımda bahsettiğim durum, böyle bir can acısının yansımasıdır.
Durumu anlaşılmasına katkı olur düşüncesiyle Aziz Nesin’in şu öyküsünü aktarmak istiyorum:
Bir ailenin iyiden iyi haşarı, hiperaktif ve çok soru soran bir çocuğu vardır. Anası babası da, ailenin diğer üyeleri ve yakınları da çocuktan illallah demiştir. Elbette, kulak çekme, dayak, azar, ceza vardır, ama hiçbiri para etmemektedir. Çocuğun uslanacağı yoktur.
Derken, ailenin bir komşusunun yurt dışında uzun süre kalıp pedagoji tahsili yapan bir yakını Türkiye’ye döner. Adama komşunun çocuğunu anlatırlar. Pedagog, başını iki yana sallayıp acı acı gülümser:
“Efendim, maalesef ana babalar çok eğitimsiz; çocuk kimdir, çocuk psikolojisi nedir, nasıl çocuk büyütülür bilmezler, geleneksel yöntemlerle çocuğun üzerine çullanırlar, olmaz ki…”
“O zaman bir de sen gör” deyip bir gün hep beraber çocuğun ailesinin evine ziyarete giderler.
Çocuk evde misafir görünce formunun zirvesine çıkar. Üstelik gelenlerin arasında ilk kez gördüğü, kendisine ilgi ve sevecenlikle bakan bir amca da vardır. Sorularına başlar:
“Muni?” (çocuğun ağzından “bu ne?”)
Başlarda işler iyi gitmektedir. Pedagog çocuğun her sorusuna hevesle, bıkmadan yanıt vermekte, “muni” diye işaret edilen her nesnenin ne olduğunu, tarihçesini ve ne işe yaradığını “bilimsel açıdan” açıklamaktadır.
Durumu izleyen aile iç geçirir: “Demek doğrusu bu, biz ne bilelim, okumuş yazmış insanın hali bir başka oluyor…”
“Muni?”
“Evladım bu…”
“Muni?”
“Ha o mu, bak anlatayım…”
“Muni?”
“Çok güzel bir soru, o gösterdiğin…”
Bu arada çocuk yavaş yavaş pedagoga yaklaşmış, hatta adamın orasına burasına dokunmaya başlamıştır:
“Muni?”
“Şey, yani aslında o…”
Adamı artık ter basmıştır, olacakları anlamış gibidir. Sonunda çocuk pedagogun edep yerini avuçlayıp sorar:
“Muni?”
İş burada kopar; artık ne sabır, ne bilim, ne empati ne de pedagoji kalmıştır.
Başa dönersek, durum Aziz Nesin’in bu öyküsünden pek de farklı değildir.
Hemen herkesin nasırı ve koptuğu anları vardır, olmalıdır da.