E-haciz can yakıyor

Bilindiği üzere; kamu alacaklarının süratle tahsili, takip masraflarının (posta, kırtasiye v.b.) ve idare ile ilgili kurumların iş yükünün azaltılması, zaman tasarrufu sağlanması ve haciz uygulamalarının elektronik ortamda yapılması amacıyla Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından elektronik haciz (E-haciz) projesi geliştirilmiştir.
5479 sayılı Kanunla 6183 sayılı kanunun 79. maddesinde yapılan değişiklik ile üçüncü kişiler nezdindeki varlıkların elektronik ortamda haczine imkan veren yasal düzenleme yapılmıştır.
Bu düzenlemeye istinaden uygulamasına başlanılan e-haciz ile vergi dairesine borçlu birçok mükellefin bankadaki hesapları üzerine haciz konulmuş ve mükelleflerin ticari faaliyetleri sekteye uğratılmıştır. Bu durum ise kriz ortamının olumsuz koşulları ile mücadele eden ve yeterince bir öngörüde bulunamayan mükellefler için negatif bir parametre oluşturmuş ve belirsizliği artırmıştır.
E-haciz uygulamasında yaşanan iki önemli sıkıntı bulunmaktadır.
Birincisi banka hesabına haciz uygulanan mükellefe ödeme emri tebliğ edilmeden haciz işlemine başlanılmasıdır. Bu uygulamada mükellefler için büyük bir sıkıntı oluşturmaktadır. Çünkü kredi çekmek, çek veya senet ödenmesi veya nakit ihtiyacını gidermek için bankaya para çekmeye giden mükellefler e-haciz sürpriziyle karşı karşıya kalmaktadırlar.
Bu durumu önlemek için tarh dosyasındaki mevcut adreslerine veya mükelleflerin MERNİS’teki adresine ödeme emri tebliğ edilmesi gerekmektedir. Ama alacaklı kamu idaresi bazı zamanlarda bunu yapmayarak direk olarak o şahısların bankadaki parasına haciz koymaktadır.
Uygulamada yaşanan sıkıntılardan ikincisi ise; mükelleflerin bankada yer alan paraların tamamına haciz konulmuş gibi banka tarafından işlem yapılması ve gelecekte hesaba yatacak paralar içinde haciz işlemini uygulamasıdır.
Doğrusu burada sıkıntı amme idaresinden ziyade bankaların uygulamasından kaynaklanmaktadır. Burada banka sorumluluk altına girmek istememekte ve amme alacağını aşan tutardaki parayı bile bazen mükelleflere vermek istememekte veya gelecekte hesaba yatan paralara bile haciz işlemini uygulamaktadır.
Oysa haciz bildirisinin tebliğ edildiği tarihte mükellefin banka hesabında para varsa haciz işlemi uygulanması gerekmektedir. Daha sonra mükellefin hesabına yatırılacak paralar için daha önce tebliğ edilen haciz bildirisi geçerli olmayacaktır. Ancak idare yeni bir haciz bildirisi düzenlemek suretiyle tekrar haciz işlemini gerçekleştirebilecektir.
Yaşanan bu sıkıntılar nedeniyle mükellefler paralarını bankalara yatırma konusunda tereddüde düşmekte ve kayıt dışına itilmektedirler. Bu nedenle idare, e-haciz uygulamasını çok dikkatli bir şekilde uygulamalı, bu uygulama ile alacaklarını tahsil ederken diğer taraftan da mükellefleri kayıt dışılığa sevk etmemelidir.